Kimyasallar ve İlaçlar
Gebelikte Akne (Sivilce) Tedavisi
Gebelikte artmış hormonlar bağlı olarak akne gibi ciltte değişiklikler olur. Akne gebe olmayanlarda roakutane, retinol, tetracycline gibi ilaçlarla tedavi edilir. Ancak bu ilaçlar gebelerde kullanılmaz.
Roacutane (İsotretioin): Grup X. Gebelikte ilk trimesterde (ilk 3 ay) bu ilaca maruz kalan bebeklerin %25-30 unda anormallikler gözlenmekte. Bunlar Beyin yüz defektleri (kraniofasial defekt), kalp defektleri ve merkezi sinir sistemi defektleri. Ayrıca düşük ve anne karnında ölüm oranlarında da artış olmakta.
Roacutane kullanırken:
Doğurganlık dönemindeysek bir ay önce doğum kontrol hapına başlamalıyız. Eğer süt veriyorsak ilaca bu dönemde başlanmaz.
İlaçtan önce tekrar gebelik testine bakıp emin olumalı.
Adet döneminden 2 -3 gün sonra ilaca başlanmalı.
Retin-A (retinol): Grup C. % 10 olasılıkla kana geçip bebeğe ulaşabilmekte. Gebelerde kullanımı şüphelidir.
İlaca başlama aynı roacutane gibi
Tetracycline: Grup D. Kemik gelişimini engeller ve dişlerde lekelenmeler yapar. Gebelikte çok gerekli olmadıkça kullanılmamalı. Süt verme döneminde kullanmanın herhangi bir sakıncası yoktur.
İlaç Suistimali
Eğer gebe kalmayı düşünüyor veya hamileyseniz ve ilaç suistimali yapıyorsanız mutlaka yardıma ihtiyacınız vardır. Bu ilaçlar sadece size değil bebeğinize de zarar verecektir.
Sıklıkla Suistimal Edilen İlaçlar
- Opioidler: Çoğunlukla ağrı kesici olarak ve anestezi öncesi sedasyon için kullanılan ilaçlardır. Morfin, Kodein, Hydrocodon, Meperidin, Oxycodone.
- Santral Sinir Sistemi Baskılayıcıları: Aksiyete ve uyku bozuklukları tedavisinde kullanılır. 2 büyük guruba ayrılırlar; barbituratlar ve benzodiazepinler. En sık kullanılanlar Mefobarbital, Pentobarbital sodyum, Alprazolam, Diazepam, Lorezepam, Klordiazepoksid
- Uyarıcılar: Bu grup ilaçlar dikkat bozukluğu, hiperaktivite sendromu ve narkolepsi tedavisi için kullanılan ilaçlardır. Sık kullanılanlar dekstroamfetamin, metylphenidate.
Sık Kullanılan İlaçlar Bebeğe Zararlı mı?
Bazı sık kullanılan ilaçları sınıflandırırsak:
- Morfin: C grubu. Orta ve şiddetli ağrılar için kullanılır.
- Kodein (Aferin): C grubu. Orta ve şiddetli ağrılar için kullanılır.
- Alprazolam (Xanax): D grubu. Anksiyeteve panik atak için kullanılır.
- Diazepam (Diazem): Gruplandırılmamış. Anksyiete ve alkol tedavisi için kullanılır.
- Metylphenidate (Ritalin): C grubu. Dikkat bozukluğu ve hiperaktivitede kullanılır.
Bu ve benzeri ilaçları kullanıyorsanız mutlaka doktorunuzu bilgilendirmelisiniz.
Bu İlaçlar Bebeğe Nasıl Zarar Verir?
Annenin kullandığı her şeyin bebeğe ulaşma ve sonrasında fayda veya zarar verme ihtimali vardır. Besinler ve oksijen bebeğe ulaşır ve olumlu katkıda bulunur. Alınan her ilaç plasentayı geçip bebeğe ulaşacaktır. Bu ilaçların alınma zamanları ve miktarları bebeği etkileyecektir.
Bu ilaçların potansiyel tehlikeleri:
- Uterusta kasılmaya sebep olarak bebeğe giden kan miktarını azaltırlar.
- Bebekte gelişme geriliği yapabilirler.
- Plasentayı etkileyerek bebeğin yetersiz beslenmesine neden olurlar. Bunun sonucunda bebekte gelişme geriliği veya düşük ağırlıklı doğum olur.
Bu İlaçları Suistimal Edildiği Nasıl Anlaşılır?
- Önerilen dozlardan daha fazla kullanma
- Önerilen sıklıktan daha fazla kullanma
- Önerilen neden dışında kullanma
- Başkası için önerilen ilacı kullanma
- İlaçları alkol veya başka narkotik ilaçlarla birlikte kullanma
İlaç suistimali yaptığınızı düşünüyor ve gebeyseniz bunu mutlaka doktorunuzla paylaşın.
Temizlik Malzemeleri ve Gebelik
Temizlik malzemelerinin çoğu gebelikte güvenle kullanılabilir. Çamaşır suyu bile kullanılabilir. Temizlik malzemelerini kullanırken temizlik yapılan yerde havalandırma iyi yapılmalı. Fırın içi banyo ve tuvaletlerde havalanma daha az olacağı için daha dikkatli olunmalı. Temizlik malzemelerinin kullanım uyarılarına dikkat edilmeli. Malzemeler kesinlikle birbirleriyle karıştırarak kullanılmamalı.
Gebelik ve Kanun Dışı İlaçlar
Kanun dışı ilaçlar bebek için çok tehlikelidir. Bu ilaçların kullanımı düşük, düşük doğum ağırlığı, erken doğum, plasenta abruptia (plasentanın ayrılması), bebek ölümü ve hatta anne ölümüne sebep olabilir.
Esrar (marijuana): Plasentadan bebeğe geçer. İçerdiği maddeler nedeniyle bebeğin oksijen alımını bozar. Esrar kullanan gebeler çoğunlukla beraberinde alkol ve sigarada kullanmakta. Esrar kandaki karbondioksit ve karbonmonoksit oranını arttırır ve bunun sonucunda bebeğe giden oksijen miktarı azalır. Esrar kullanımı düşük, düşük doğum ağırlığı, erken doğum ve davranışsal ve öğrenme problemlerine yol açar.
Kokain: Plasentadan bebeğe geçer. Bebekten atılımı anneye göre daha yavaş olduğu için bebeğin vücudunda daha uzun süre kalır. Erken dönemde kokain kullanımı düşük riskini arttırır.Geç dönemde ise plasenta abruptia (plasentanın ayrılması) neden olur. Plasenta abruptia şiddetli kanama, erken doğum, ve fetal ölüme yol açar. Kokain kullanan annelerin bebekleri küçük kafalı ve gelişme geriliği olan bebeklerdir. Ayrıca bu bebeklerde yoksunluk sendromu (kokain alınamaması) nedeniyle titreme, uykusuzluk, kas spazmı ve beslenme problemleri görülebilir. Genital bölge, böbrek ve beyinde eksiklikler gözlenebilir.
Eroin: Çok fazla bağımlılık yapar. Doğmamış bebek bile bağımlı hale gelir. Gebelikte eroin erken doğum, düşük doğum ağırlığı, hipoglisemi (kan şekeri düşmesi), beyin içi kanama ve anne karnında ölüme neden olabilir. Doğum sonrası bebeklerde yoksunluk sendromu (eroin alınamaması) nedeniyle bebeklerde huzursuzluk, konvülzyon, ishal, ateş, uyku düzensizlikleri ve eklem sertliği olmakta.
LSD ve PCP (Fensiklidin): Her iki maddede halüsinojendir. PCP kullanımı düşük doğum ağırlığı, kas kontrolünde zayıflık, beyin hasarı ve sık kullanılırsa yoksunluk sendromu görülür. LSD sık kullanılırsa doğum defektleri oluşur.
Amfetamin: Anne ve bebekte kalp atımını hızlandırır. Kokaine benzer problemler oluşturur. Oksijen azlığına bağlı olarak düşük doğum ağırlığı, erken doğum, düşük, plasenta abruptia gözlenebilir. Doğum sonrası bebekte yoksunluk sendromu olarak titreme, uykusuzluk, kas spazmı ve beslenme problemleri gözlenir. İleri yaşlarda öğrenme zorluğu olabilir.
Gebelik ve İlaç Kullanımı
En fazla merak edilen konulardan biride gebelik sırasında veya öncesinde kullandığımız ilaçların güvenli olup olmadığı. Gebelikte ilaç kullanımında en önemli dönem son adet tarihinden itibaren 3. ile 8. hafta arasıdır. Bu dönem organların oluştuğu dönemdir. Bu periyotta mümkün olduğu kadar ilaç kullanmaktan sakınmalıyız.
İlaç kullanmamız gereken durumlarda mutlaka doktorunuza haber vermelisiniz. Organ oluşumu döneminde ve daha sonrasında ilaç kullanırken kar zarar hesabı yapılır. İlaç kullanmayınca oluşacak sorunlar anne ve bebeğe zarar verecekse ilaç kullanılabilir. Kullanılacak ilaç zorunluysa doktorunuz tarafından aynı faydayı sağlayacak ve bebeğe daha az zarar verebilecek ilaçla değiştirilebilir veya mümkün olan en düşük dozla tedavi planlanır.
Gebelik ve Böcek İlacı
Böcek ilaçlarının çoğu böceklerin sinir sistemlerine zarar veren kimyasallar içerir. Gebeliğin ilk 3 ayında bebeğin sinir sistemi çok hızlı geliştiği için böcek ilaçları ile temastan kaçınmalı. Tarım alanlarına yakın oturuluyorsa tarım ilaçlaması yapıldığı dönemde kendimizi korumalı. Böcek ilacına maruz kalan gebelerde yarık dudak, nöral tüp defektleri, kalp anomalileri ve kol bacak anomalileri görülmekte.